Problemy z przyczepnością pierwszej warstwy to jedna z najczęstszych przyczyn nieudanych wydruków 3D. W tym artykule omówię praktyczne metody i ustawienia, które pomogą poprawić przyczepność wydruku do stołu, niezależnie od tego, czy drukujesz w domu, czy współpracujesz z drukarnia 3D. Znajdziesz tu zarówno proste zabiegi serwisowe, jak i sugestie dotyczące materiałów i ustawień slicera.

Dlaczego przyczepność pierwszej warstwy jest kluczowa

Pierwsza warstwa to fundament każdego wydruku — jeśli nie przylega poprawnie, kolejne warstwy nie będą miały równomiernego podparcia, co prowadzi do odkształceń, przesunięć lub całkowitego odpadnięcia modelu w trakcie druku. Dlatego poprawne ustawienie stół drukarki i optymalizacja pierwszej warstwy są podstawą sukcesu każdej pracy.

Dobry kontakt między filamentem a podłożem minimalizuje skrócenia warstw oraz zapobiega zabrudzeniom wydruku. W praktyce oznacza to, że warto poświęcić kilka minut na przygotowanie stołu i sprawdzenie Z-offset, zamiast tracić godziny na nieudane wydruki.

Przygotowanie stołu i czyszczenie powierzchni

Regularne czyszczenie powierzchni stołu to najprostszy krok do poprawy przyczepności. Nawet niewidoczne tłuste osady z palców mogą znacząco obniżyć adhezję. Użyj alkoholu izopropylowego (IPA) lub ciepłej wody z detergentem, aby usunąć zabrudzenia, a następnie dobrze osusz powierzchnię. Dla powierzchni takich jak szkło czy PEI to często rozwiązanie wystarczające.

Oprócz czyszczenia warto sprawdzić, czy powierzchnia nie ma zarysowań, pęknięć lub nierówności. W przypadku zużytej powłoki rozważ wymianę blatu lub zastosowanie nakładek adhezyjnych, takich jak PEI sheet czy taśmy. Dla powierzchni tymczasowych dobrym rozwiązaniem jest taśma malarska lub taśma Kapton.

Poziomowanie stołu i korekta Z-offset

Dobrze wypoziomowany stół jest podstawą. Nawet minimalne odchylenia na narożnikach stołu mogą powodować różne wysokości pierwszej warstwy, co przekłada się na słabą przyczepność. Używaj kartki papieru lub czujnika auto-levelling, aby ustawić równomierną odległość między dyszą a stołem w każdym punkcie.

Z-offset to drobne ustawienie, które decyduje o tym, jak blisko dysza będzie kłaść pierwszą warstwę. Zbyt duży odstęp sprawi, że filament nie będzie się przyklejać; zbyt mały może zablokować wypływ filamentu. Testuj zmiany w małych krokach (0,05–0,1 mm), aż uzyskasz równomierną, lekko „spłaszczoną” linię filamentu.

Ustawienia slicera mające wpływ na adhezję

Parametry slicera znacząco wpływają na to, jak pierwsza warstwa przylega do podłoża. Zwróć uwagę na prędkość druku pierwszej warstwy — niższa prędkość (np. 20–30 mm/s) zwiększa szanse na dobre rozłożenie filamentu. Zwiększenie grubości pierwszej warstwy (np. 0,2–0,3 mm) oraz zwiększenie szerokości wytłaczania pierwszej warstwy (100–125%) pomagają uzyskać mocniejszy fundament.

Temperatura dyszy i stołu też się liczy: dla PLA podwyższenie temperatury stołu o 5–10°C często poprawia adhezję, natomiast PETG potrzebuje wyższej temperatury stołu i uwagi, by nie kleiło się zbyt mocno. Wypróbuj różne konfiguracje i prowadź notatki, aby szybko wracać do sprawdzonych ustawień dla konkretnych filamentów.

Materiały i akcesoria poprawiające adhezję

Istnieje wiele materiałów i dodatków, które pomagają w przyleganiu wydruku do stołu. Najpopularniejsze to glue stick, lakier do włosów, taśma Kapton, folie PEI oraz specjalistyczne spray’e adhezyjne. Wybór zależy od stosowanego filamentu oraz od tego, czy chcesz łatwo odklejać wydruki po zakończeniu pracy.

Niektóre powierzchnie, takie jak PEI, oferują świetną adhezję bez dodatkowych środków, ale z czasem tracą właściwości i wymagają czyszczenia. Inne — np. szkło — dobrze współpracują z klejem w sztyfcie lub lekką warstwą sprayu. Dla materiałów takich jak ABS warto rozważyć obudowę drukarki i podgrzewany stół, aby zapobiec warpingu.

• Sprawdzone środki adhezyjne: klej w sztyfcie, lakier do włosów, specjalne spreje adhezyjne
• Powierzchnie: szkło, PEI, BuildTak, taśma Kapton
• Akcesoria: podgrzewany stół, obudowa, czujnik poziomowania

Techniki modelowania pierwszej warstwy: brim, raft, skirt

W slicerze masz kilka narzędzi, które pomagają w przyczepności: brim, raft i skirt. Brim to dodatkowe kilka linii przylegających do krawędzi modelu, które zwiększają powierzchnię przylegania. Jest to dobre rozwiązanie dla modeli o małej podstawie lub w miejscach podatnych na odrywanie (warping).

Raft to zupełnie oddzielna, grubsza podkładka drukowana pod całym modelem — idealna, gdy podłoże jest bardzo problematyczne, ale wymaga więcej materiału i czasu. Skirt to z kolei wyłącznie obrys wydruku w celu ustabilizowania przepływu filamentu i sprawdzenia pierwszej warstwy; sam w sobie nie poprawia adhezji, ale pomaga upewnić się, że ekstruder działa poprawnie.

1. Brim — zwiększa obszar kontaktu i zabezpiecza krawędzie.
2. Raft — najlepszy w przypadku trudnych podłoży, ale wymaga obróbki powierzchni spodu.
3. Skirt — do kontroli przepływu filamentu przed rozpoczęciem właściwego druku.

Optymalne ustawienia dla najpopularniejszych filamentów

Dla PLA zazwyczaj dobrze sprawdza się stół nieco podgrzany (40–60°C), niższa prędkość pierwszej warstwy i cienka warstwa z dobrym Z-offset. Dodatkowo, na zimnym szkle pomaga lekka warstwa kleju w sztyfcie lub lakier do włosów.

PETG wymaga wyższych temperatur stołu (70–90°C) i większej uwagi, ponieważ przykleja się silniej do niektórych powierzchni (np. PEI) — wtedy warto użyć separującej warstwy, np. cienkiej warstwy kleju lub taśmy, by ułatwić odklejanie. ABS natomiast najlepiej drukuje się na podgrzewanym stole i w obudowie, często z użyciem raftu, aby uniknąć warpingu.

Najczęstsze problemy i jak je rozwiązać

Jeśli wydruk odkleja się w narożnikach, sprawdź czy stół jest wypoziomowany i czy temperatura stołu jest odpowiednia. Dodanie brim lub użycie taśmy może szybko rozwiązać problem. Dla warpingu ABS pomocna jest obudowa i wyższa temperatura stołu.

Jeżeli filament nie chce w ogóle przylegać, najpierw wyczyść stół i sprawdź Z-offset. Kolejnym krokiem jest wypróbowanie różnych powierzchni (szkło, PEI, taśma) lub dodanie środka adhezyjnego. Prowadź testowe wydruki małych kostek lub pasków, aby iteracyjnie dopracować ustawienia.

Podsumowując, poprawa przyczepność wydruku do stołu to kombinacja dobrego przygotowania powierzchni, właściwych ustawień drukarki i odpowiednich materiałów wspomagających. Regularne testy, notowanie ustawień dla różnych filamentów oraz drobne korekty Z-offset szybko przełożą się na mniej nieudanych wydruków i lepszą jakość finalnych modeli.